Op verzoek van IVEM maakten 8 Nederlandse kunstenaars een aantal bijzondere kunstwerken en installaties voor leegstaande vervallen huizen in een dorp in Midden-China.
Het kunstproject is onderdeel van het project Dafang Dutch Creative City. Naast de kunstwerken zijn er architectuur- en designprojecten in het dorp.
Uitgangspunt is dat de kunstenaars het werk in het dorp maken en daarbij reageren op de situatie en gebruikmaken van locale materialen. Herman Lamers was curator en één van de uitvoerende kunstenaars.
De werken zijn een reactie/antwoord zijn op de architectonische en culturele aanwezigheid.
Tijdens de Dutch Designweek 2020 presenteerde Herbert-Jan Hiep het project ‘Dafang Holland Creative Village’, als voorbeeld van plattelandsontwikkeling in China. De presentatie vond plaats in het kader van het programma ‘Design for a Changing World‘. Het programma werd georganiseerd doorCreative Holland & ENTRY China.
ENTRY China is een Nederlands kennisuitwisselingsplatform voor de creatieve industrie met een focus op China. ENTRY verbindt professionals uit de industrie met als doel kennis en ervaringen te delen en zakelijke relaties en samenwerkingsverbanden te ontwikkelen, versterken en onderhouden. 3ntrychina@gmail.com
De Erfgoedstem is al sinds 2007 het digitale nieuwsoverzicht voor de Nederlandse erfgoedsector. Elke week op donderdag om 14:00 verschijnt het e-mail nieuwbrief met daarin gemiddeld 25 -30 nieuwsberichten en 20 agenda-items en oproepen.
De meer dan 10.000 abonnees hebben daarmee in drie minuten een overzicht van het belangrijkste en meest opvallende nieuws van de week. Naast de nieuwsbrief omvat de Erfgoedstem ook een website met een nieuwsarchief van ruim 25.000 nieuwsartikelen en een actief twitterkanaal, @erfgoedstem, met 6000 volgers.
Sinds 2007 De Erfgoedstem is in 2007 opgezet door IVEM-directeur Herbert-Jan Hiep als antwoord op de versnippering in de Nederlandse erfgoedsector.
Voor en en door de erfoedsector De Erfgoedstem wordt financieel mogelijk gemaakt door bijdragen van de belangrijke spelers uit de erfgoedsector, aangevuld met inkomsten uit vacaturesplaatsingen en advertenties. De nieuwsbrief heeft nog nooit een druppel subsidie ontvangen.
Meer interactie Onder de huidige hoofdredacteur Alma Hoekstra streeft de Erfgoedstem meer interactie met z’n lezersachterban na. Dit komt onder ander tot uiting in het toenemende aantal oproepen waarin lezers wordt gevraagd inhoudelijke input te geven en de toegenomen ruimte voor blogs.
Stichting Nederland Monumentenland Na jarenlang geopereerd te hebben onder de veilige vleugels van de Stichting Erfgoedlab heeft de Erfgoedstem sinds 2017 een nieuwe plek gevonden bij de Stichting Nederland Monumentenland. De stichting is ook het thuis van de jaarlijkse Open Monumentendagen en het Nationaal Monumentencongres. De redactie van de Erfgoedstem wordt nog steeds gevoerd door een team van IVEM. De redactie bestaat naast de hoofdredacteur gemiddeld uit twee tot drie redacteuren die het wekelijkse verschijnen van de nieuwbrief mogelijk maken.
Erfgoedprofessionals en geïnteresseerden De erfgoedstem is er voor iedereen die vanuit z’n werk, belang of sterke interesse betrokken wil zijn bij gebouwd erfgoed, archeologie en historische landschappen.
Cijfers (2020)
10.500 abonnees op de erfgoedstem nieuwsbrief
6.000 volgers via Twitter
300.000 jaarlijkse bezoekers aan de website erfgoedstem.nl
Nederland staat aan de vooravond van de ratificering van het verdrag van Faro. Doel van het verdrag is om de burger meer toegang tot- en zeggenschap over te geven tot zijn of haar erfgoed. In ons land is ‘Faro’ nog relatief onbekend, ook binnen de erfgoedsector zelf. Er bestaan er veel vragen: wat betekent Faro voor mij? Wat is de gedachte achter het verdrag? En hoe ziet de Faro-werkwijze er in de praktijk uit?
In opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed besteedt IVEM’s Alma Hoekstra zes maanden lang, in dialoog met de lezers van de Erfgoedstem aandacht aan Faro. Aan de hand van interviews, een blog en beschrijvingen van bestaande praktijken wordt er een beeld gegeven van wat de Faro-werkwijze in de praktijk zal gaan betekenen.
而大坊村不仅吸引了中国国内的目光，也引发国际世界的关注。荷兰文化遗产和市场研究院（Dutch Instituut for Culture Heritage & Marketing,IVEM）曾多次组织来金溪镇考察，院长贺江柏（Herbert-Jan Hiep）对金溪情有独钟，希望与当地政府合作探索古村保护新模式。
NEXT建筑事务所的合伙人John van de Water表示：“乡村振兴是中国未来的重要发展方向之一。”而荷兰文化遗产和市场研究院院长、国际古迹遗址理事会成员贺江柏则将中西文化交流的未来寄希望于像大坊村这样的项目。无独有偶，其他不少的荷兰专家学者也正在展开着与中国乡村相关的研究，其中就有知名荷兰建筑师——OMA建筑事务所创始人雷姆·库哈斯（Rem Koolhaas）。
The countries in Southeastern Europe are relatively unknown to us, in Western Europe. Language barriers and political, historical and cultural differences mean that relatively little exchange of knowledge takes place.
This is also an important issue for the European Heritage Tribune, the independent pan-European Heritage newsletter. Although the newsletter is now distributed across all countries in Europe, there are still relatively few concrete contacts, little reporting and few subscribers from this part of Europe.
Connecting Southeastern Europe
During six months, starting IVEM will join forces with the Croatian restoration architect Tamara Rogić. Dutch based Tamara is a University Lecturer at Delft University of Technology and worked for ten years as Architectural Conservation Officer at the Department of Cultural Heritage of the Ministry of Culture in Croatia
The project primarily focuses on mapping the most important heritage organizations and heritage projects in the region. Subsequently, these organizations and projects will be approached to see if there are ways to collaborate or exchange. The organizations will also be asked to play a role in dissemination of European heritage news in Southeast Europe.
Bridgehead
By entering into a six-month partnership with Tamara Rogić, we want to establish a bridgehead in Southeastern Europe on the basis of which we can then further expand our network, our news sources and our distribution are
This project is funded by Dutch Culture. DutchCulture is the network and knowledge organisation for international cultural cooperation of the Netherlands. DutchCulture supports the Dutch cultural and creative sector, public authorities and diplomatic posts in the pursuit of their international ambitions.
In opdracht van IVEM ontwierp Total Design de visuele identiteit voor het Dafang Holland Creative Village in op het Chinese platteland. Bekijk de slideshow.
Dafang, een eeuwenoud vervallen dorp in China, kreeg een nieuwe bestemming dankzij het Nederlandse instituut voor erfgoed en marketing (IVEM). In samenwerking met NEXT Architects Beijing, Total Design en de Chinese overheid ontstond Holland Creative Village, een mix van Chinese en Nederlandse creativiteit en cultuur.
Hoe geef je eeuwenoude, door gentrificatie verlaten dorpen een toeristische impuls? Een lokale Chinese overheid vroeg het Nederlandse instituut voor erfgoed en marketing (IVEM) om aan de hand van zo’n plattelandsgemeente een concept te ontwikkelen dat als model dient voor vele andere. Herbert-Jan Hiep (IVEM): ‘Door ons land en China is een intentieverklaring getekend om op diverse culturele gebieden, zoals film, museologie, design en muziek, te gaan samenwerken. China heeft een enorme voorraad oude gebouwen en wil daar iets constructiefs mee doen. De Chinese ambassade zocht contact en was gecharmeerd van mijn voorstel om ‘iets’ met erfgoed in combinatie met kunst en design te gaan doen. Kunst en design zijn een manier om met elkaar in gesprek te gaan.’
Herbert-Jan Hiep in Dafang (still uit Chinese documentaire).
EEN NIEUW LEVEN VOOR OUDE GEBOUWEN
Na enkele ontmoetingen, zowel in China als hier, met de burgemeester en andere notabelen van Jinxi County, een gebied zo groot als de provincie Utrecht in het zuidoosten van het land, voorzien van een voorraad eeuwenoude, vervallen dorpen, kreeg het project handen en voeten. ‘Zo namen wij mensen van de Tsinghua-universiteit van Beijing op sleeptouw naar oude gebouwen in Nederland’, vertelt Hiep. ‘Ons verhaal is: om een gebied goed te beschermen moet het een behoud door ontwikkeling-bestemming hebben. Nederland deed een tienjarig onderzoek om dat vorm te geven. Hoe geeft je oude gebouwen een nieuw leven? Hoe komt de geschiedenis tot leven? Zo ontstonden bijvoorbeeld broedplaatsen. Dat idee is toegepast op dit project in China.’
UITVERKOREN TOT HERONTWIKKELING: DAFANG
In september 2018 organiseerde Hiep in Jinxi een workshop over westerse behandeling van erfgoed met samenwerkingspartners Roel Wolters (SMARTLAND Landscape Design), Linda Vlassenrood, curator in urban development en John van de Water van NEXT Architects Beijing. ‘Wij hebben veel plattelandsgemeenten bekeken en stuitten op Dafang, een totaal vervallen dorp met grote stukken land eromheen’, zegt Hiep. ‘Het voldeed aan onze vier eisen: niet te groot, niet te ver van de bewoonde wereld, niet te zwaar beschermd en met extra ruimte om dingen toe te voegen. Ons voorstel was om er één of twee nieuwe iconische gebouwen neer te zetten en de rest te restaureren en ruimte te creëren voor exposities van kunstenaars en designers. In een week tijd konden we een plan voor Holland Creative Village voorleggen.’ Anders dan in Nederland heeft het door Jinxi County gefinancierde project in China al veel publiciteit gekregen, onder meer in CCM Daily en CCTV (China Central Network TV) van China Cultural Media Group (CCMG), door de overheid gecontroleerde media met een enorm bereik. Dafang wordt nu met man en macht afgebouwd. Het dorp is in maart al officieel geopend maar low profile: door de coronacrisis is het geplande openingsfestival met de ambassade en Nederlandse muzikanten, dansers, designers en kunstenaars uitgesteld totdat er weer gereisd kan worden.
Een van de op locatie gemaakte kunstwerken: ‘Draak’ samengesteld uit groene broeken, van André Pielage.
NIEUWE KUNST EN ARCHITECTUUR
De nieuwe bestemming van het dorp is het tonen van cultuur. Er is ruimte gemaakt voor projecten op het gebied van design, musea en creatieve landbouw. In de zomer van 2019, de herontwikkeling van Dafang was al in volle gang, kregen acht Nederlandse (en vier Chinese) kunstenaars de kans om op locatie aan de slag te gaan. Paul Segers, Maartje Korstanje, Nico Parlevliet, Tanja Smeets, Herman Lamers, Rob de Vree, Wouter Klein Velderman en André Pielage maakten in en om het dorp objecten en installaties die passen in het culturele erfgoed van zowel China als Nederland.
Tegelijkertijd werd een ontwerp van NEXT voor twee nieuwe spectaculaire bouwwerken gerealiseerd. Een bijenraatgebouw, de Camphor Tree building, vormt het centrale café, geïnspireerd door de duizend jaar oude kamferboom die zich in Dafang bevindt. Hiep: ‘We hebben verhalen opgetekend van bewoners in de omgeving en kwamen te weten dat in het dorp ooit een verdedigingswerk stond, een uitkijktoren. Dat is de Dragon Tower geworden, wij noemen het Wandering Tower.Deze biedt uitzicht op de vallei met schitterende natuur en rijstvelden.’
‘Dafang Dragon Tower’, John van de Water (NEXT Architects Beijing).
‘Maatwerkvliegtuig’ van Herman Lamers.
CHINESE MONDRIAAN-KOEIEN
Als de gemiddelde buitenlander aan Holland denkt verschijnen voor zijn geestesoog molens en tulpen. Hiep: ‘Dat was ook de associatie van onze Chinese opdrachtgevers, met een toeristisch doel: daar komen immers mensen op af. Wij wilden echter niet de geijkte bloemen maar iets creatievers naar onze eigen maatstaven neerzetten, met ten minste één strak, modern gebouw en werk van eigentijdse kunstenaars en ontwerpers. Wel aarzelden we: worden op het platteland onze concepten wel goed begrepen?’ Een deel van de invulling van het concept door de opdrachtgevers werd anders (lees: veel kleurrijker) dan de makers voor ogen hadden. Hiep: ‘Het uiteindelijke bouwwerk was wit, maar eenmaal in voltooide staat afgeleverd, bemerkten we dat het strakke, Escher-achtige gebouw dat wij voor ogen hadden een extra dimensie had gekregen: er werden primaire kleuren en koeien in Mondriaanmotief op geprojecteerd.’ En dat is niet per se slecht, realiseerde hij zich uiteindelijk. ‘ Zij hebben er een meerwaarde aan gegeven. Beide partijen hebben concessies gedaan. Het is een gekke mix van Nederland en China geworden.’
Total Design werd gevraagd om de visuele identiteit van Holland Creative Village in Dafang te ontwerpen.
HULP VAN TOTAL DESIGN
Total Design kreeg, mede door hun werk voor FloriWorld, het nieuwe Flower Experience-centrum in Aalsmeer, de opdracht om de visuele identiteit te ontwikkelen. Hieraan wordt momenteel de laatste hand gelegd. ‘Wij verwachtten een lieflijk plaatsje, verscholen tussen jasmijn en lavendel, aan te treffen’, zegt Hugo van den Bos, head of branding van het designbureau. ‘Dat is deels zo, want Dafang ligt ook in een gebied dat belangrijk is voor aanlevering van grondstoffen voor de wereldwijde parfumindustrie, al wordt het merendeel tegenwoordig industrieel vervaardigd. En ineens is daar deze zomer Holland Creative Village. Er is geen enkele bijzondere relatie tussen Dafang en Nederland, maar ons land is populair en de associatie met bloemen is snel gemaakt. Er is zelfs een heel veld met tulpen aangelegd. Het gemak waarmee in China dingen worden samengesteld tot iets nieuws was een eyeopener voor ons, ook in het proces. Even gemakkelijk worden elementen uit verschillende concepten gecombineerd en daaraan ideeën toegevoegd. In het begin was dat wennen, maar allengs leer je ermee omgaan en het zelfs te waarderen. Inmiddels hebben we besloten om ons ook maar niet meer druk te maken om auteursrechten. Het is duidelijk dat alles wat wij maken niet meer is dan een punt in de tijd die aanzet tot nieuwe punten in de tijd. Gooi het de wereld in, zie wat anderen eraan toevoegen en wie weet wat voor vruchtbaars daaruit voortkomt. En dat past heel goed in deze open-sourcetijden. Als het maar werkt en energie geeft.’
Selfie: Wouter Klein Velderman met Chinese bouwvakker.
EAST MEETS WEST
Dat Chinese collagedenken, niet gehinderd door ‘onze’ designconcepten met rigide regels, is iets wat ook Hiep charmeert. ‘Het land is fundamenteel anders en voor kunstenaars en creatieven is dat inspirerend. Er zit zoveel energie in China, er is zoveel intellectuele voeding. Kritiek wordt in China op een andere manier geuit; rechtstreekse kritiek is gezichtsverlies. Beleefdheid zit diep: men is gul met loftuitingen en verbloemingen. In sommige dingen zijn zij beter dan wij. Je leert door te doen. Deng Xiaoping zei ooit: “Crossing the river by feeling the stones”: stapje voor stapje proberen en bijstellen waar het misgaat. Westerlingen hebben meer de neiging om het meteen in z’n geheel te bedenken en dan pas uit te voeren. Wij zijn op voorhand cerebraal en conceptueel bezig, maar pas als je gaat doén, kan daar later soms beter op worden gereflecteerd. Als creatief moet je water bij de wijn doen en iets ook vanuit een Chinese visie bekijken. Je eigen discussiepunten ter discussie stellen, durven relativeren en je eigen rigide denkwijze loslaten. Dan kom je samen tot iets werkelijk nieuws.’
NEXT, working alongside IVEM (dutch institute for heritage and marketing), smartland (landscape design), and total design (graphic design), sought to design a flexible and attractive environment for chinese and dutch artists to work, interact, and exhibit.
The architecture and landscape of ‘holland dafang creative village’ has been conceived as an interactive community that is constantly able to re-invent itself. as a result, it is hoped that a new generation of visitors and inhabitants will be attracted and inspired.
This is a place where Chinese and Dutch Cultures meet and mingle. With traditional and modern architecture planning. Also artists from the Netherlands. Making their artworks here on site
The Origin of the Project
Located in Dafang Village, JinxiCounty. Dafang Dutch Creative Village is a collaborative project jointly developed by JinxiCounty, China Culture Media Group (CCMG) and Holland Cultural Heritage and Market Research Institute (IVEM). The project draws on Dutch experience in the preservation and adaptive reuse of cultural heritage, as well as Dutch creativity, ingeniously reutilizing traditional Chinese agrarian cultural resources in the locality.
While culture is the foundation of Dafang Dutch Creative Village, creativity is its heart and soul.
The presence of a mix of Chinese and Dutch creativity is everywhere in the village: from the painting on the façade, to the dreamy path in the Rosemary Garden; from the unique models in the rice field, to the art installations in the exhibition halls; or as can been seen in the Beehive Coffee House and the Dragon Tower.
From the past to the present
During Xuande Period in Ming Dynasty, the four sons of Yuzhang Gong, the richest man in the Guanfeng clan, decided to split the house. Then Yuzhong Gong, the eldest branch (in Classic Chinese, 大房Dafang) moved here, whom the village was named after. Yuzhong Gong was a generous gentleman who liked to help the poor and those who were in urgent need. He oftentaught his sons about the motto “the field has no limit; great virtue will certainly attract good companions” as life principle. Over time, 大房(dafang) was changed into 大坊（dafang），which became the current name of the village.
The village gradually declined over the course of time: the remnants of old houses were overgrown with weeds, while the alleyways became empty as people were moving out.
The Landmark Building
In September 2018, after extensive research on the general planning framework, architecture planning, water system planning, activity planning for the “Dutch Creative Village,” the People’s government of Jinxi County, CCMG and IVEM confirmed that they will work together on this project to redevelop the village.
This project will create a new model for the preservation and renewal of traditional villages in China with the introduction of Dutch experience in the preservation and adaptive reuse of cultural heritage, as well as the infusion of Dutch creativity in reutilizing traditional Chinese agrarian cultural resources.
As the landmark building of the Dafang Dutch Creative Village, the Dragon Tower is like two dragons spiraling up, underpinning the backbone of Dafang, which symbolizes the future success of the Chinese endeavor on preserving and utilizing its ancient villages.
The Chinese name 徘徊塔（Paihuai Tower, literally means the Lingering Tower） comes from “I sing and the moon just lingers in the sky /I dance and my shadow whips around like mad,”written by the beloved Li Bai in his poem Drinking Alone under the Moon. This reference illustrates the resemblance of the freewheeling creativity of contemporary art as well as the easy-going lifeattitude of the rural population, to Li Bai’s Dionysian spirit that embraces unrestricted creativity and ecstatic passion for life.
The word Paihuai (徘徊) also has its reference to neo-Confucian philosopher Zhu Xi. In Reflections While Reading, he wrote, “a small square pond an uncovered mirror/where sunlight and clouds linger and leave.”This poetic landscape is just what you can see in Dafang in reality. When people look out from the top of the tower, what unfolds in front of their eyes is a small square pond, with its crystal-clear water reflecting the sky and clouds like a mirror.
In such scenery, you will truly embrace the teaching that one should be upright, self-reflective, and control his/her own life direction in this complicated world.
The Night View of Dafang
Overhead the village, lingering twilights slowly fades out. Blinking stars overlook Dafang in the wide-open sky. The village is illuminated like a shining pearl after the lights are on.
The night in Dafang Dutch Creative Village offers endless enchantment. The past and the present, the decay and the bustle, all merge together at the end of the bluestone path, which fades into the night. This is when the ancient village will return to its true self, charming but peaceful.
Walking on the dreamy path in the Rosemary Garden, one can find countless wonderment. The star fades into the warm yellow light, which illuminates the colorful paintings on the facades as well as the creative charms and histories of the Dafang Village.
At the corner, the Beehive Coffee house shimmers like a constellation in the dark blue sky, adding another enlivened scene to the ancient village. Everything is just utterly beautiful under the night sky.
The gentle neon lights bring a romantic feeling to the Dragon Tower. From the top of the tower, one can see the beautiful landscape of Dafangwith the ancient village floating in the sea of lights. Perhaps even the Moon Goddess Chang’ewould yearn for this beautiful scenery.
The Dafang Dutch Creative Village during nighttime is a dreamy place that one can drown in the luxuriant landscape and peacefulness of the village.
Under the starry sky and bright lights, this one-thousand-year-old village has been given a new life.
Marketing Tribune 8 mei 2020. Total Design gaat, in opdracht van IVEM, de visuele identiteit ontwikkelen voor het dorp Dafang in China.
Dafang is een traditioneel plattelandsdorp in het zuidoosten van China. Zoals op veel plekken in de wereld loopt ook in China het platteland leeg en daarom moet het plattelandstoerisme worden aangewakkerd. Het Nederlandse IVEM, het instituut voor erfgoed en marketing, is door de Chinese overheid benaderd om een overall concept te ontwikkelen. Het resultaat is het ‘Holland Creative Village’ waar allerlei Nederlandse kunstenaars en architecten aan bijdragen. Total Design won de pitch op basis van het werk voor FloriWorld, het gloednieuwe Flower Experience center in Aalsmeer dat dit jaar opent.
Andere manier van werken
Hugo van den Bos, Head of Branding Total Design: ‘Heel bijzonder om een identiteit te ontwikkelen voor een project in China, vooral omdat de manier van werken zo anders is. Wij Nederlanders zoeken houvast in een overall concept. Onze Chinese opdrachtgevers wijken hier zonder probleem van af. Daar moesten wij in het begin aan wennen, maar werkte uiteindelijk heel bevrijdend’.
Het Holland Creative Village in Dafang gaat open in de zomer van 2020.
OCTOBER 28, 2019 – During the European Cultural Heritage Summit in Paris, a new pan-European newsletter that specialises in news on European cultural heritage was officially launched. Against the backdrop of the French splendour of the Hotel de Ville of Paris, Karel Loeff, director of the Dutch NGO ‘Heemschut’ presented the ‘European Heritage Tribune’ to Hermann Parzinger, Europa Nosta’s Executive President and Catherine Magnant, former coordinator of the EYCH 2018 at the European Commission. The newsletter is a legacy of the European Year of Cultural Heritage. Europa Nostra is a founding partner of the newsletter.
Language is a major barrier to the cross-border exchange of knowledge. The European Heritage Tribunewants to lower this barrier. It collects the news from sources all over Europe and then translates it into a common language. For now, this is English, but the aim is to distribute the newsletter also in other languages such as French and German. The newsletter is aimed at the European community of Heritage professionals and volunteers.
Excellence Fair – 28/10/19 Paris City Hall Photo credits: Felix Q Media / Europa Nostra
The European Heritage Tribune provides a regular overview of the latest news from different European countries and regions and the news of European institutions and organisations. It also focusses on best practices and hosts a platform featuring a European calendar of upcoming events, calls, and announcements.
The European Heritage Tribune is a legacy of the European Year of Cultural Heritage. The pilot of the newsletter started in 2019 as a Dutch contribution to the year’s goals. The newsletter is currently financially sustained by a growing community of over fifteen partners, funders and sponsors, both private and public. This community not only provides the European Heritage Tribune with sustainable funding, but it also protects the independence of the newsgathering.
The monthly newsletter is free, and everybody can subscribe through the website heritagetribune.eu
The European Heritage Tribune is an independent digital news platform for the European heritage sector. It aims to strengthen the European network by sharing knowledge, connecting people within the cultural and creative sectors all over Europe.
The European Heritage Tribune offers an overview of the most important heritage news, calls, events, opinions and best practices from all European Countries. It collects and publishes articles from organizations, news outlets and social media from all European countries. The newsletter shows you ‘who is doing what’ and ‘what is happening where’ and aims to be a valuable means for sharing experiences, knowledge, and promoting further pan-European collaboration.
The European Heritage Tribune is independent, non-profit and is sustained with the support of a host of partners and sponsors both private and public.
Persbericht. Tijdens het European Cultural Heritage Summit in Parijs werd vond de officiele lancering plaats van de European Heritage Tribune, een pan-Europese nieuwsbrief gespecialiseerd in nieuws over Europees cultureel erfgoed.
Tegen de achtergrond van de Franse pracht en praal van het Hotel de Ville van Parijs, presenteerde Karel Loeff, directeur van de Nederlandse ngo ‘Heemschut‘, samen met IVEM’s Jetske Berger, hoofdredacteur van de nieuwsbrief, de’ European Heritage Tribune ‘ aan Hermann Parzinger, Uitvoerend President van Europa Nosta en Catherine Magnant, voormalig coördinator van het Europese Jaar voor het Cultureel Erfgoed 2018 bij de Europese Commissie.
De nieuwsbrief is een erfenis van het Europese Jaar. De nieuwsbrief is een initiatief van het Nederlandse Instituut voor Erfgoed en Marketing (IVEM). Europa Nostra is een van de partners van de nieuwsbrief.
Taal
Taal vormt een grote belemmering voor grensoverschrijdende kennisuitwisseling. De European Heritage Tribune wil deze drempel verlagen. Het verzamelt het nieuws uit bronnen in heel Europa en vertaalt het vervolgens in een gemeenschappelijke taal. Voorlopig is dit Engels, maar het doel is om de nieuwsbrief ook in andere talen zoals Frans en Duits te verspreiden.
De nieuwsbrief is bedoeld voor de Europese gemeenschap van erfgoedprofessionals en vrijwilligers en ‘iedereen die om welke reden dan ook, fan is van cultureel erfgoed’.
Excellence Fair – 28/10/19 Stadhuis van Parijs Fotocredits: Felix Q Media / Europa Nostra
De European Heritage Tribune geeft regelmatig een overzicht van het laatste nieuws uit verschillende Europese landen en regio’s en het nieuws van Europese instellingen en organisaties. Het richt zich ook op best practices en biedt een overzicht van aankomende evenementen, oproepen en aankondigingen.
Succesvolle pilot
De pilot van de nieuwsbrief is in 2019 gestart als Nederlandse bijdrage aan de doelstellingen van het Europese Jaar van het Cultureel Erfgoed. De nieuwsbrief wordt momenteel financieel ondersteund door meer dan vijftien partners, financiers en sponsors, zowel particulier als publiek. Deze gemeenschap voorziet niet alleen de European Heritage Tribune van duurzame financiering, maar beschermt ook de onafhankelijkheid van de nieuwsgaring.
De (nu nog) maandelijkse nieuwsbrief is gratis en iedereen kan zich via de website aanmelden heritagetribune.eu
Archweb-L is de mailinglijst van de Nederlandse archeologen. Aankondigingen, publicaties, calls voor papers, vacatures, cursussen en evenementen worden er gedeeld. De lijst heeft meer dan duizend abonnees.
IVEM houdt deze lijst sinds 2009 in de lucht en modereert de ingezonden berichten en de aanmeldingen van nieuwe abonnees.
Eens in de zoveel tijd organiseren we een crowdfundings-actie waarmee we de kosten van de – gratis – mailinglijst dekken. Van 20 september tot 4 oktober 2019 komen we weer met de pet langs!
Development of Dafang ancient village in rural China.
In 2018 IVEM was invited by the People’s Government of JinXi County to help revitalize the historic countryside and re-develop one of the many villages into an example for other villages.
Chosen strategy
Phase 1. Development of physical space of one selected village (Dafang) for adaptive re-use.
create a cluster of attractive and flexible spaces where Chinese and Dutch creatives from different fields can work together,
create a landmark building that can be used as an icon in visual marketing,
create overnight stay capacity in or near the village,
connect Dafang village to the nearby villages with a network of bicycle roads,
develop a visual branding concept,
organize cultural and creative events focussing on activities where Dutch and Chinese creatives can exchange,
run a national (China) and international marketing campaign, aimed at Millenials.
Dafang Village as it was in 2018
IVEM’s role
– Formulating brand and marketing strategy – Defining and designing the visual identity – Bringing together the required expertise and human capacity – The (long-term) project organisation and programming
Aan de basis van het masterplan voor het Chinese Holland Creative Village liggen de verhalen die de dorpelingen nog konden vertellen over het oude dorp.
In een drietal parallelle workshops, georganiseerd in de lokale school, werden, onder leiding van Linda Vlassenrood, de bewoners van Dafang gevraagd om verhalen over het dorp te vertellen.
De verhalen zijn opgetekend en vormden vervolgens de basis voor de ideeën voor de nieuw te ontwerpen gebouwen.
Zo waren er verschillende verhalen die zich afspreelden rond de grote, duizend jarige kamfer-boom die aan het begin van het dorp staat. Duidelijk werd dat deze boom een belangrijke rol speelde in het leven van de dorpelingen vroeger.
De bescherming die van dergelijke bomen uitging werd het leit-motiv voor de ontwikkeling van het centrale ‘Canopy-building’. Het gebouw waarin nu onder andere nog speciale ruimte is gecreëerd voor nestelende vogels.
Camphor tree building. Ontwerp John van de Water Next Architects Beijing.
In andere verhalen kwam een toren voor, die lang geleden ter verdedeging bij de ingang van het dorp had gestaan. Het gegeven van deze toren is gebruikt voor de ‘Dragon tower’ die als iconisch gebouw aan het dorp is toegevoegd.
Dragon Tower. Ontwerp John van de Water Next Architects Beijing.Een van de verhalen-workshops
De ArcheoHotspots hebben de Grote Archeologieprijs gewonnen. De tweejaarlijkse prijs voor het project dat het beste inspeelt op de vertaling van archeologie naar het publiek werd tijdens de Nacht van de Geschiedenis op 28 oktober uitgereikt in het Rijksmuseum. Wim Hupperetz, directeur van het Allard Pierson Museum en initiatiefnemer van de ArcheoHotspots en Marjolein Woltering, landelijk projectleider van het project, namen de prijs in ontvangst.
De ArcheoHotspots willen graag alle mensen die hebben gestemd bedanken, net als alle partners en betrokkenen die de Hotspots op dagelijkse basis mogelijk maken. De verschillende ArcheoHotspots draaien op vrijwilligers die op de verschillende locaties de bezoekers begeleiden en uitleg geven. Niet in de laatste plaats worden ook deze vrijwilligers van harte bedankt.
Grote Archeologieprijs De Grote Archeologieprijs is een initiatief van de Stichting Archeologie en Publiek (SAP) en wordt toegekend aan het project dat het beste inspeelt op het vertalen en verbeelden van archeologie richting het publiek. Nadat de jury, bestaande uit Pieter-Matthijs Gijsbers, Henny Groenendijk, Maaike Sier, Joost van der Spek en Sylvie Uenk vorige maand uit de 20 inzendingen vier projecten had genomineerd mocht het publiek tijdens de hele Maand van de Geschiedenis stemmen op zijn of haar favoriete project. Ook Castellum Hoge Woerd, Museum Escape en het Dorp Zaamslag op de Kaart! waren genomineerd. De ArcheoHotspots wonnen uiteindelijk met een klein verschil van 175 stemmen van Castellum Hoge Woerd. Naast een bronzen trofee van kunstenaar Thomas Junghans, bestaat de prijs uit een jaar lang gratis exposure in archeologisch tijdschrift ARCH.
ArcheoHotspots ArcheoHotspots zijn al dan niet tijdelijke plekken in onder andere musea, op markten en evenementen, waar geïnteresseerd publiek onder begeleiding van archeologische vrijwilligers mee kan helpen met archeologisch onderzoek. Het publiek wordt zo betrokken bij het handwerk áchter de archeologische opgraving: het sorteren, determineren, puzzelen en plakken. Ook kan men eigen vondsten laten onderzoeken en worden er activiteiten, lezingen en excursies georganiseerd over opgravingen en archeologie in het algemeen.
Er zijn momenteel 7 vaste Hotspots te vinden in Amsterdam, Arnhem, Boxtel, Utrecht, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch en Nijmegen en een mobiele Hotspot die overal in Nederland bij evenementen wordt ingezet. De ArcheoHotspots zijn een initiatief van het Allard Pierson Museum, dat wordt uitgevoerd in samenwerking met de AWN, Museum Het Valkhof, de Reinwardt Academie en de Nationale Archeologiedagen. Voor de marketing is IVEM in de arm genomen.
ArcheoHotspots zijn plekken waar het geïnteresseerde publiek kan participeren in archeologisch onderzoek. Mensen kunnen er gratis binnenlopen en meehelpen met (de uitwerking van) archeologisch onderzoek. Zo kunnen bezoekers nu op sommige plekken materiaal uit opgravingen sorteren of mee helpen puzzelen met scherven uit bijvoorbeeld een beerput. De bezoekers komen letterlijk in contact met het verleden.
Naast 18 vaste (2019) Archeohotspots zijn er steeds meer tijdelijke, pop-up, Archeohotspots.
Het project ArcheoHotspots.nl wordt gedragen door de Stichting ArcheoHotspots, het Allard Pierson Museum, de AWN Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie, het Mondriaan Fonds, Fonds voor Cultuurparticipatie, PAN, DDA, Saxion en de Nationale Archeologiedagen.
Pop-up archeo-hotspot tijdens uitmarkt in Amsterdam
We kennen in Nederland een aantal prachtige en succesvolle herbestemmingen van industriële complexen. Het succesvolle recept van de Westergasfabriek, waarbij de herbestemming van een historisch complex een integraal onderdeel vormt van gebiedsontwikkeling heeft zich door heel Nederland verspreid. “Vergelijking Franse Nederlandse herbestemmings-praktijk” verder lezen
Bij Uitgeverij Stokerkade is Piet Kramer, Bruggenbouwer van de Amsterdamse School van Sebas Baggelaar (IVEM) en Pim van Schaik verschenen. Piet Kramer was een van de belangrijkste architecten van de Amsterdamse School. Hij was een vitale en eigenzinnige kunstenaar met een ongeremde scheppingsdrang. De honderden bruggen die het Amsterdamse stadsbeeld kleuren met hun verrassende architectuur en grillige smeedwerk zijn een getuigenis van zijn oneindige creativiteit.
Veertig jaar lang werkte Kramer voor de gemeente, waar hij zo’n 250 bruggen ontwierp voor alle delen van de stad. Nooit eerder is er zo veel aandacht besteed aan het uiterlijk van de bruggen. Kramer werkte vaak samen met Hildo Krop, de stadsbeeldhouwer van Amsterdam. Bijzonder is hoe zij gezamenlijk de ruimte kregen om deze ‘publieke werken’ met hun zeer persoonlijke kunstuitingen te verrijken. Want rijk zijn ze, deze bruggen: rijk aan virtuoos smeed- en metselwerk en rijk aan beelden en ornamenten, vol lyriek en symboliek.
Het boek geeft een prachtig beeld van de alom aanwezige bruggen. De bekende bruggen in het Plan Zuid van Berlage, maar ook de omstreden bruggen in het centrum van de stad en de technische bruggen over doorgaande vaarwegen. En niet te vergeten de tientallen bruggen in het Amsterdamse Bos, de ‘speeltuin’ waar Kramer zich naar hartenlust kon uitleven. Dit boekt onthult de volle creatieve rijkdom van de bruggen en laat zien dat het de moeite loont daar even op stil te staan.
Auto-translation uit het Chinees. In de Chinese media is aandacht ontstaan voor het Nederlandse monumentenbeleid naar aanleiding van een bezoek van een Chinese delegatie van erfgoed-experts. De delegatie deelde ervaringen met Nederlandse collega’s en bedrijfsleven tijdens het Chinees-Nederlands erfgoedforum in Haarlem. Zij bespraken daar een aantal bijzondere restauratieprojecten, de digitale ontwikkelingen in de sector en de mogelijkheden voor publieksbereik.
Op 22 april 2016 ontving minister Jet Bussemaker van OCW een Chinese ‘ Erfgoed-delegatie bestaande uit een aantal top-experts uit de Chinese restauratie-sector, experts op het gebied van digitale inventarisatie en presentatie van de Chinese Tsinghua Universiteit en onder andere de voorzitter van de Chinese organisatie voor ‘Historic Streets’.
De experts waren in Nederland naar aanleiding van een door de Chinese ambassade in Den Haag en IVEM georganiseerd congres over cultureel erfgoed.
Voorafgaand aan het congres was de Chinese delegatie ook welkom op het ministerie van OCW. Toenmalig minister van OCW Jet Bussemaker stond de meegereisde Chinese pers kort te woord waarbij ze ook iets vertelde over het Nederlandse monumentenbeleid.
Foto: Minister Bussemaker wordt geïnterviewd voor de Chinese Staats-tv CCTV.
Chinees-Nederlandse kennisuitwisseling over erfgoed
Persbericht 05 april 2016
Op vrijdagmiddag 22 april laten Chinese en Nederlandse erfgoedexperts
elkaar de ontwikkelingen in hun land zien op het gebied van erfgoed en herbestemmen.
Dit eerste Chinees-Nederlandse erfgoedforum vindt plaats in Paviljoen
Welgelegen, het provinciehuis van Noord-Holland in Haarlem. Bijwonen van het
forum is gratis.
Exportkansen
Met de nieuwe koers die
China onder Xi Jinping uitzet is er steeds meer belangstelling voor het
gebouwde erfgoed en de maatschappelijke rol die het kan spelen. Met 1,3
miljard inwoners en meer dan vijfduizend jaar historie heeft het land een enorm
reservoir aan cultureel erfgoed. Het land ontwikkelt een eigen filosofie voor
de omgang met haar monumenten, waarbij kennisvergaring over de grenzen een
inspiratie kan vormen. Dit biedt uitgelezen kansen over en weer voor de
kennis en ervaring die bij Nederlandse bedrijven bestaat.
Nederland goede naam
Nederland heeft in China
een goede naam op het gebied van monumentenzorg en herbestemmen. Als klein land
hebben we een heel compleet en vooruitstrevend stelsel. De Nederlandse praktijk
van ‘behoud door ontwikkeling’ wordt in China met belangstelling
gadegeslagen.
Omgekeerd heeft China ons
ook wat te bieden. Het land kent een grote hoeveelheid
restauratieprojecten van uitzonderlijke omvang en zet groots in op toerisme
rond historische steden. De uitgangspunten zijn daarbij soms heel anders dan de
uitgangspunten die Nederland hanteert. Ook bij ons staat de tijd niet stil.
Chinese ideeën over bijvoorbeeld authenticiteit en private financiering kunnen
ons denken over onze eigen erfgoedtoekomst richting geven.
Chinees-Nederlands
Erfgoedforum
Volop redenen om elkaars
erfgoed-cultuur eens beter te leren kennen. Tijdens het erfgoedforum komen
grote Chinese restauratieprojecten aan bod als voorbeeld van beleid,
cultuurtoerisme en gebruik van digitale middelen. Ook wordt de recente
ontwikkeling uitgelicht waar Chinese investeerders een Nederlands gemeentelijk
monument zullen herbestemmen. Met het belichten van de twee werelden worden
deelnemers geïnspireerd en aangezet tot het leggen van contacten en rijkelijk
uitwisselen van kennis en ervaring.
Eén van de Chinese sprekers dhr. Yang Yong van de historische stad Fuzhou.Sprekers en hoogwaardigheidsbekleders van het forum.De Chinese Tsinghua Universiteit presenteerde een aantal state of the arts voorbeelden van digitale reconstructies van verwoeste gebouwen.Borrel na afloop van het Forum in Paviljoen Welgelegen, het Provinciehuis van Noord-Holland
Verslag van een geslaagde lobby voor een speciaal fonds voor de uitwerking en presentatie van archeologische vondsten van (inter)nationaal belang. Dit naar aanleiding van de vondst van een prehistorisch grafveld in Dalfsen. Herbert-Jan Hiep was één van de initiatiefnemers. Door Theo Toebosch.
‘Kamerleden, u heeft geschiedenis geschreven door te stemmen voor een nationaal archeologiefonds,’ stond 7 december j.l. op de Opiniepagina van de Volkskrant. Vier dagen eerder had de Tweede Kamer ingestemd met een amendement dat een speciaal fonds voor de uitwerking en presentatie van archeologische vondsten van (inter)nationaal belang mogelijk maakt. Voor het zo ver was, is er door archeologen flink gelobbyd, blijkt uit een reconstructie van de gang van zaken. Zoals zo vaak bij historische doorbraken begon het in een restaurant. In dit geval kan Chinees Specialiteiten Restaurant Tai Soen in de geschiedenisboeken.
Vondsten in Dalfsen
Katalysator van alles was de vondst eerder dit jaar van het Trechterbekergrafveld bij Dalfsen. De ontdekking haalde niet alleen de pers door het feit dat nooit eerder zo’n groot en rijk grafveld uit die tijd was ontdekt, maar ook omdat duidelijk werd dat er voor de wetenschappelijke uitwerking van de vondst geen geld was.
Archeologisch Nederland toonde zich verontrust en kwam op verschillende manieren in actie. Archeologie 3.0, een podium dat zich ook over andere ontwikkelingen in de archeologie zorgen maakte, organiseerde een goed bezochte bijeenkomst in Amersfoort, er kwam een opiniestuk in Trouw en er werd nagedacht over de oprichting van een stichting à la het Cuypersgenootschap, die los van allerlei verschillende belangen in de Nederlandse archeologie daadkrachtig de stem van de archeologie zou laten horen, eventueel door het voeren van juridische procedures. Een naam was er ook al: Malta ’92, naar analogie van Kunsten ’92.
Naar de Politiek
Maar Herbert-Jan Hiep en Boudewijn Goudswaard hadden het idee dat snel ook politiek Den Haag bespeeld moest worden. De behandeling van de cultuurbegroting in de Tweede Kamer en die van de Erfgoedwet in de Eerste Kamer kwamen er aan. Hiep, initiatiefnemer van De Erfgoedstem, het Nationaal Monumenten-congres en zeer recent de Nationale Archeologiedagen, kende Goudswaard, directeur van het archeologisch adviesbureau The Missing Link, van een borrel bij een wederzijdse vriend uit de archeologie.
Beiden hadden ook politieke contacten. Hiep was vroeger campagneleider van D66 geweest en had het nummer van fractieleider Pechtold nog steeds in zijn mobiele telefoon, en Goudswaard, die zichzelf ‘zeer links’ noemt, had een VVD-verleden. Hiep stelde voor om ook Sandra Beckerman, een paar weken eerder gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen, erbij te vragen. Hij had haar op de bijeenkomst van Archeologie 3.0 ook leren kennen als fractievoorzitster van de SP bij Provinciale Staten van Groningen.
Tai Soen, Hoog Catharijne
Utrecht was voor alle drie een mooie centrale plek om af te spreken. Hiep kende uit de tijd dat hij nog bestuurder was bij waterschapspartij Water Natuurlijk een plekje waar ze rustig konden praten: Tai Soen bij Hoog Catharijne.
Beckerman voelde zich van te voren niet helemaal op haar gemak, omdat ze met Goudswaard aan een tafel zou zitten. Ze had hem nog nooit echt gesproken, maar ze kende zijn reputatie in de Nederlandse archeologie: hij verdiende zijn geld door vooral oog te hebben voor de belangen van de projectontwikkelaars, aannemers en andere partijen die met hun bouwprojecten het bodemarchief verstoorden.
Tai Soen op Hoog Catherijne in Utrecht
SP en VVD
Op zijn beurt was Goudswaard benieuwd naar hoe het zou zijn om met een verstokte SP’ster een goed gesprek te hebben. Maar het wonder geschiedde; het klikte. Onder het genot van thee en koffie besloot het drietal dat ze het niet over de verschillen in hun standpunten over archeologie zouden hebben.
Of het archeologische bestel nu wel of niet in grote lijnen werkte, alle drie waren ze het er over eens dat er iets aan mankeerde: archeologische vondsten lieten zich nooit honderd procent zeker voorspellen en er waren bijzondere gevallen denkbaar dat een vondst zo speciaal was dat hij van nationaal en zelfs internationaal belang was.
Sandra Beckerman
Boudewijn Goudswaard
Herbert-Jan Hiep
Strategie
Decentralisatie of niet, in dat geval moest de nationale overheid zijn verantwoording nemen en er voor zorgen dat er genoeg geld was om de bijzondere vondst goed te bestuderen, zodat er geen wetenschappelijke kennis verloren zou gaan. Aangezien er geen bestuurlijke regels waren die dat nu mogelijk maakten, moesten ze gedaan zien te krijgen dat er vanuit de politiek een door de meerderheid van de Kamer gesteunde vraag zou komen.
Daarna was de vraag hoe dat te bereiken. Kort speelden ze met het idee van een ludieke actie; om met een minitentoonstelling van vondsten uit Dalfsen op het Binnenhof te gaan staan en te laten zien wat men zonder extra financiële steun voor wetenschappelijke uitwerking allemaal niet zou weten. Uiteindelijk besloten ze dat het beter en praktischer was om persoonlijk cultuurwoordvoerders van Tweede Kamerfracties te benaderen
De taakverdeling was gemakkelijk. Hiep stuurde een sms-je naar Pechtold, Beckerman benaderde Jasper van Dijk en Goudswaard vroeg en kreeg van Tanja Klip, dijkgraaf, kunsthistorica en lid van het dagelijks bestuur van de VVD-bestuurdersvereniging, die hij kort ervoor bij een congres had ontmoet, een introductie bij VVD-Kamerlid Michiel van Veen.
Ook coalitiegenoot PvdA werd benaderd; Goudswaard is archeologisch adviseur van Dalfsen en PvdA-burgermeester Han Noten kon hem helpen aan het telefoonnummer van Kamerlid Mei Li Vos, die wetenschapsbeleid in haar portefeuille had.
Achterbank
Pechtold belde Hiep terug en vroeg hem een en ander op papier te zetten. Van Dijk hoefde niet echt overtuigd te worden, want de SP had al eerder (tevergeefs) moties ingediend voor meer geld voor archeologie. Mei Li Vos vertelde Goudswaard telefonisch, terwijl haar dochter op de achterbank van de auto zat, dat geld uit de cultuurbegroting halen moeilijk zou worden en dat de archeologen meer kans zouden maken bij wetenschap.
In een tweede gesprek in café Zeijn in Utrecht vroeg ze om de kwestie op een A4’tje te zetten, zodat ze die aan cultuurwoordvoerder Jacques Monasch kon geven. Van Veen ontving Goudswaard en Hiep in Den Haag, en ook hij liet weten dat er bij cultuur geen geld was.
Toch verlieten Hiep en Goudswaard Den Haag niet teleurgesteld. Er bleek een band te zijn tussen Van Veen, die vanaf 2010 wethouder in Cuijk was geweest, en Goudswaard, die tussen 1991 en 1993 betrokken was geweest bij de opgraving van de Romeinse brug bij Cuijk. Verder hadden ze het gevoel dat ook Van Veen vond dat het in Dalfsen wel volgens de regels maar niet goed was gegaan.
Massagewerk
Het massagewerk werd voortgezet door het sturen van opiniestukken en artikelen uit de pers, waaronder mijn artikel voor TET over Dalfsen (Dalfsen, wat u straks niet hebt). Op de Reuvensdagen, het nationale congres van de Nederlandse archeologie, werd tijdens een sessie over Dalfsen een oproep gedaan om de betrokken Kamerleden het weekeinde voor de vergadering met e-mails te bestoken.
Aan die vraag werd zo massaal gevolg gegeven dat Mei Li Vos op een gegeven ogenblik vroeg of er alsjeblieft geen berichten meer gestuurd zouden worden; de boodschap was overgekomen.
Intussen was vanuit Den Haag aangegeven dat geld uit de cultuurbegroting halen meer kans van slagen had dan om nog iets via de Erfgoedwet te regelen. Vandaar dat de SP in de persoon van Ronald van Raak, die Jasper van Dijk verving, bij de behandeling van de begroting van OCW op 30 november een nieuwe kans waagde en een motie indiende:
Motie Pechtold
‘De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat gemeenten niet altijd de middelen hebben om unieke archeologische vondsten op zorgvuldige wijze te beheren; verzoekt de regering, in overleg met de beroepsgroep tot een voorstel te komen voor een fonds voor de wetenschappelijke uitwerking en presentatie van archeologische ontdekkingen van internationale en nationale waarde, en gaat over tot de orde van de dag.’ Was getekend en ingediend door Van Raak, Pechtold, en – onverwachts – Van Toorenburg van het CDA. Ondanks dat minister Bussemaker de motie had ontraden, stemden ook PvdA en VVD ervoor dat de motie tijdens de beraadslagingen van 8 december aan de orde zou komen.
Terwijl Hiep, Goudswaard en Beckerman zich klaar maakten om de betrokken Kamerleden in de week die restte nog een keer te spreken, kregen ze op 2 december ineens te horen dat de volgende dag de vergadering hervat zou worden. Er zou politiek het een en ander aan de hand zijn.
Snel stuurde Hiep nog aan alle betrokken partijen een tekst voor een nieuwe motie, omdat ‘jullie allemaal van mening zijn dat iets moet gebeuren aan situaties als Dalfsen’ en omdat hij gehoord had dat er bereidheid bestond om de tekst van de motie Van Raak Toorenburg en Pechtold zo aan te passen dat die ook voor VVD en PvdA aanvaardbaar zou zijn. In Hieps voorstel werd daarom niet om een fonds gevraagd maar om ‘financieringsinstrumenten’.
Voet tussen de deur
Uiteindelijk kwam er geen motie aan te pas, want VVD en PvdA, die op 30 november een voorstel hadden ingediend om 13,5 miljoen euro uit het Gemeentefonds over te hevelen naar cultuur, hadden onderhandeld met de andere partijen. Na een gesprek tussen Pechtold en Rutte steunde D66 het nieuwe belastingplan van de regering op het laatste moment toch. Daar stond tegenover dat een greep in het Gemeentefonds niet nodig was; Pechtold had namelijk nog 10 miljoen euro op de begroting voor Economische Zaken gevonden die naar cultuur kon worden overgeheveld.
Daarvan zou dan 250.000 euro bestemd zijn voor een archeologiefonds, ‘waar gemeenten aanspraak op kunnen maken voor het dekken van de extra kosten die samenhangen met de opgraving, wetenschappelijke uitwerking en publiekspresentatie van uitzonderlijke archeologische vondsten van (inter)nationaal belang’. De SP trok daarop zijn motie in en liet samen met D66 aan de VVD de eer om een amendement in te dienen. Met een reden: op deze manier hoefde de coalitie geen gezichtsverlies te leiden en een motie van de oppositie uit te voeren.
Hiep, Goudswaard en Beckerman zijn tevreden dat het de Nederlandse archeologie gelukt is om in politiek Den Haag een voet tussen de deur te krijgen. Maar het is pas een begin: het bedrag van 250.000 euro is hun ogen te laag, ze denken zelf eerder aan 2 tot 2,5 miljoen euro. En ze moeten ook nog voor elkaar krijgen dat het fonds geen eenmalig iets is. En sowieso kan het geen kwaad om rechtstreeks contact te blijven zoeken met de Haagse politici, zeker ook straks, als er na verkiezingen mogelijke nieuwe Kamerleden zijn die over archeologie beslissen. Als dat niet gebeurt zullen archeologen later opnieuw op zoek moeten naar een etablissement om te praten over hoe gehoord te worden in Den Haag.
Deze reconstructie is gebaseerd op geschreven bronnen en gesprekken met Herbert-Jan Hiep, Boudewijn Goudswaard en Sandra Beckerman. Door Theo Toebosch
Foto:NOS achtuur journaal met item over start van de Nationale Archeologiedagen.
De Nationale Archeologiedagen hebben als doel om het maatschappelijke draagvlak voor de Nederlandse archeologie te versterken. Het initiatief van IVEM, op de been geholpen door Janneke Berkelbach, was een reactie op het schrale politieke cultuur-klimaat van 2014. In 2015 vonden de eerste Nationale Archeologiedagen plaats in drie provincies en sorteerden direct veel succes. Inmiddels zijn de archeologiedagen een jaarlijks terugkerend landelijke evenement waaraan heel veel mensen en organisaties meewerken. De organisatie van de dagen is sinnds 2015 ondergebracht in de Stichting Nationale Archeologiedagen.
Eerste editie Nationale Archeologiedagen trekt ruim 23.000 bezoekers
De eerste editie van de Nationale Archeologiedagen, die afgelopen weekend gehouden werd in drie provincies (Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht), was een groot succes. De organisatie zegt dat er naar schatting 23.000 bezoekers afkwamen op de ruim 90 activiteiten die op 70 locaties plaatsvonden. Bezoekers konden tijdens de activiteiten in de huid van een archeoloog kruipen en zo horen, zien en beleven hoe de archeologie in Nederland te werk gaat. Nog nooit werden er in Nederland, in één weekend op zoveel verschillende locaties tegelijkertijd zoveel archeologische activiteiten georganiseerd.
Vondst van het jaar De dagen werden afgetrapt in Leiden, op de archeologische faculteit. Daar werd de ‘Vondst van het Jaar’ gepresenteerd. De onthulling van deze bijzondere vondst vormde het officiële startsein van de eerste editie van de Nationale Archeologiedagen. Het koffertje met daarin de Vondst werd geopend door de Noord-Hollandse gedeputeerde Ralph de Vries, prof. dr. David Fontijn en dr. Sebastiaan Knippenberg, beiden van de Universiteit Leiden.
Koffer met daarin de Vondst van het Jaar
Verschillende activiteiten Van tevoren had de landelijke organisatie van de Nationale Archeologedagen gerekend op 60 activiteiten. Uiteindelijk werden er zo’n 90 grote en kleine(re) evenementen aangemeld. Voornamelijk in de drie Randstad-provincies, maar ook daarbuiten zoals in Bergen op Zoom, Nijmegen, Breda en Almere. Hoogtepunten waren onder andere de fietstocht langs de oude Romeinse grens rond Katwijk, georganiseerd door twee enthousiaste dorpsbewoners. Ruim honderd bezoekers trotseerden de regen en wind om meer te leren over de Rijnmonding tijdens de Romeinse tijd. In Amsterdam was het Marineterrein door de Archeologische dienst van de stad omgevormd tot Archeologisch Lab. Ook werd er een 19de-eeuws kanon onthuld. In Rotterdam konden bezoekers tijdens een bijzondere archeologiemarkt prehistorische hapjes proeven en meemaken wat archeologen zoal doen tijdens een opgraving en onderzoek. En de pop-up Archeohotspot in het Universiteitsmuseum Utrecht was een groot succes met ruim 400 bezoekers op de zondag.
Volgende editie Volgend jaar volgt de tweede editie van de Nationale Archeologiedagen. Volgens de organisatie is het uiteindelijk de bedoeling dat steeds meer provincies en locaties aanhaken zodat binnen vijf jaar van een landelijk evenement gesproken kan worden. De Nationale Archeologiedagen zullen in 2016 plaatsvinden op 14, 15 en 16 oktober.
